Macau - Hành trình trên xe lăn

Năm ngoái, khi tham dự Liên hoan nghệ thuật tiếp cận Châu Á Thái Bình Dương ở Hongkong, ban tổ chức đã xác nhận, năm 2019 sẽ tổ chức ở Macau. Cơ quan mình tham gia mạng lưới này là do EDEN kết nối và hỗ trợ. Trong cuộc họp, bên mình cũng bày tỏ quan ngại những khó khăn khi tham gia nếu không được tài trợ.
Mỗi năm, cơ quan mình cử mỗi loại hình nghệ thuật khác nhau. Năm đầu tiên là vẽ tranh sơn dầu. Năm thứ hai là vẽ tranh gạo. Và năm nay là làm sản phẩm từ mây. Tất cả đều rất đặc sắc và gây ấn tượng mạnh từ ban tổ chức. Đặc biệt là tranh gạo do bạn G làm. Có thể nhờ đó mà năm 2019, Caritas Macau quyết định tài trợ cho tổ chức tham gia liên hoan lần nữa tại Macau.
Mình đã đi năm ngoái, năm ni muốn nhường cơ hội cho người khác nhưng cuối cùng mình lại phải đi. Đi Macau mà xin visa còn khó hơn xin visa đi Mỹ. Chẳng hiểu vì căn nguyên nào mà Việt Nam vinh dự được lọt vào danh sách 6 nước trên thế giới buộc phải xin visa trước khi đến Macau và khi xin visa đi Macau phải lấy dấu vân tay nên đoàn đi mấy người thì cả thảy phải khăn gói ra Hà Nội trình diện và cấp dấu vân tay.
Trong đoàn có 1 chị ngồi xe lăn. Giò mới tận mắt chứng kiến những bất cập đối với người đi xe lăn khi di chuyền phương tiện công cộng là như thế nào. Không có gì là tiếp cận. Những người đi trên xe hay tàu, thấy người ngồi trên xe lăn thì cũng giống như thấy một gói hàng. Vì đi gấp gáp, không đặt được giường nằm tầng 1, tin tưởng rằng, lên tàu kiểu gì cũng có người nhường. Hăm hở đẩy xe vô cabin đầu tiên, thấy 2 trung niên, bụng nhủ thầm, đúng người rồi. Mặt mày tươi vui, nở nụ cười cầu khẩn khai báo tình hình và lý do, rồi nhờ đổi chỗ thì nhận ngay cái trả lời "không, mất tiền mua tầng 1 ai lại đổi". Mình ngẩn mất mấy giây định thần xem có nghe nhầm không rồi mới đẩy chị ấy đi sang cabin tiếp theo. May quá, chỉ cần nhìn thấy một người ngồi trên xe lăn, em gái ở tầng 1 vui vẻ đổi ngay.  Ít ra thế hệ trẻ được giáo dục tốt.
Đoàn có 3 người, 1 chị ngồi xe lăn. 2 đứa còn lại vật lộn để phục vụ, xụi lơ, bèn nghĩ, những người đi xe lăn khác, khi họ đi một mình thì sẽ xoay xở thế nào? Chẳng nhẽ, cứ ai đó ngồi xe lăn thì ắt phải có thêm một người đi theo để phục vụ. Đi nước ngoài thì sao? Ai chi trả tiền vé cho người đi cùng?
Ngành hàng không là ngành dịch vụ cao cấp, chuẩn mực quốc tế nên đối xử với người ngồi trên xe lăn khá nhân văn. Check-in không phải đợi, được nhân viên dẫn ra tận sân bay bằng đường ưu tiên và có xe cẩu thẳng lên tận cửa máy bay. Tuy nhiên, có một vài con sâu làm cho chuyến đi bớt hoàn hảo. Trong khi một cậu ở quầy làm thủ tục thì quá là dễ thương và nhiệt tình, thì một cậu khám làm nhiệm vụ ở cổng máy bay có thái độ rất xấc xược. Nếu ở Việt Nam, cả 3 người cùng được check-in và di chuyển cùng nhau theo đường ưu tiên thì ở Macau chỉ 1 người được phép đi cùng người xe lăn, người còn lại phải xếp hàng bình thường. Đi cùng người ngồi xe lăn mình mới biết là sân bay nào cũng cần phải có xe lăn chuyên dùng trong khoang máy bay. Loại xe lăn này nhỏ vừa đủ di chuyển dọc lối đi trên máy bay. Hạ cánh xuống sân bay Đà Nẵng, có mấy chú phục vụ mặt rất đẹp trai đứng lóng ngóng với chiếc xe lăn mặt đất đang không biết làm sao, mình bảo chị xe lăn có thể di chuyển như thường ngày ở nhà từ chỗ ngồi tới xe lăn. Bạn tiếp viên trưởng tỏ thái độ không hài lòng với bộ phận mặt đất và bảo "lần sau, các bạn phải đưa xe lăn đặc biệt chứ ai lại để hành khách bò trên máy bay là sao". Các chú mặt đất xin lỗi rối rít. Mình sau đó thỏ thẻ, rứa sân bay mình không có chiếc mô à em thì em thành thật, cả quốc tế và quốc nội có nhõn một chiếc và chiếc đó được dùng bên quốc nội. Rõ ràng, trong hành trình bay từ Macau về, bộ phận mặt đất đã được báo trước là có người ngồi xe lăn nhưng vẫn không chuẩn bị. Chắc cứ nghĩ là có thể bước vài bước được. Hy vọng là sau vụ này, sân bay Đà Nẵng sắm thêm 1 chiếc xe lăn chuyên dụng trên khoang máy bay cho ga quốc tế.
Đi từ Macau về Việt Nam cứ như tiên bị đày xuống hạ giới. Ở một nơi mà người đi bộ có quyền bước qua đường ở lối dành cho người đi bộ mà không thèm phải nhìn trước sau vì chỉ khi họ nhấc chân đặt xuống lối đi bộ thì xe ô tô/xe máy đang di chuyển trên đường đều tự động dừng lại. Trong khi người đi xe lăn được nâng cả xe lẫn người vô trong xe bằng cần cẩu thì về Việt Nam, chật vật lắm mới có 1 bác tài tốt bụng đồng ý chở từ sân bay về ga tàu để tiếp tục chặng cuối của hành trình. Đồng ý chở rồi nhưng mặt mày cau có khó chịu, chửi các lái xe khác và nói với giọng ban ơn. Thì đúng là mình biết ơn ông ta thật, nhưng nếu không nói thì mình biết ơn nhiều hơn.
Lên tàu thì mới thấy quyền con người, quyền của người khuyết tật bị quên ở đâu đó rồi. Ở một toa phía Nam, một con bé đẩy một người ngồi xe lăn nhưng người qua kẻ về vô tình như không thấy. Cũng có thể thấy nhưng đối với họ chẳng có gì đặc biệt. May thay có 2 chàng thanh niên tốt bụng giúp gập xe lăn và đưa xe lăn cất. Một toa khác phía Bắc, con bé kia thì vật lộn một mình với 5 hành lý to vật vã, 3 trong số đó là của chị ngồi xe lăn + 2 hành lý xách tay=7. May mà mỗi mình mình lên toa đó, chứ không thì nghe chửi đến hết đêm không xong vì toàn bộ hành lý choán hết cả lối đi. Công cuộc xếp hành lý cũng gian khổ không kém. 7 kiện, 3 kiện to tổ chảng, không tài nào nhét dưới gầm giường. Xếp gọn 3 cái to tổ chảng ở hành lang, đang sung sướng vì đã giải quyết xong thì em phụ trách toa tới nhắc, chị làm sao thì làm chứ không được để hành lý ở đây vì giám sát đi kiểm tra thấy là em bị phạt. Cuối cùng mình bê đống hành lý lên giường ngủ cùng. Suốt đêm ngủ gác chân lên hành lý, chân tê dại.
Cuối cùng thì cũng về đến nhà an toàn. Ơn trời - Phật - Ông bà tổ tiên.
(Còn nữa)

Mẹ cứ đi làm, để đó con lo

Mẹ đi Hà Nội buổi tối thì sáng hôm sau, anh Hai ốm. Anh kêu đau đầu và đo nhiệt độ thấy 38.6. Mẹ gọi về gặp chú em. Chú bảo, có con đây, mẹ đừng lo. Uh, mẹ không lo thật. Mẹ chỉ đạo chú pha nước chanh cho anh Hai uống thật nhiều, anh Hai mà sốt cao quá thì lấy nước ấm giặt khăn lau mát rồi lấy một khăn thấm nước đắp lên trán cho anh. Chú làm tròn vo. Đến trưa, mẹ điện về, vẫn 38.6. Nhiệt độ không đổi, anh Hai nói năng bắt đầu nhanh hơn bình thường và mệt hơn. Mẹ càng lo lắng.
Bacu hỏi thuốc hạ sốt để ở đâu, mẹ chỉ cho 3 chỗ nhưng vì lười và không có khả năng tìm dù đồ vật cần tìm đôi khi để chình ình trên bàn nhưng vẫn không thấy. Kỹ nâng này may quá lại di truyền cho cả 2 chú. Hễ mẹ bảo đi tìm gì thì hoặc là hỏi phải 10 lần cho cùng một câu hỏi hoặc là đến đúng địa điểm cần tìm nhưng quên mang mắt đi theo nên trở lại vẫn tay không.
Giữa trưa nắng đi mua thuốc hạ sốt. Mình linh tính mới điện hỏi là anh mua thuốc gì thì được trả lời là anh mua hạ sốt của ngoại vỉ màu đỏ và viên màu trắng. Y như rằng, đó là thuốc hạ sốt kết hợp giữa 2 thành phần là paracetamol và caffeine. Mình mới bảo là mua loại thuốc mà chỉ có mỗi Para thôi, vỉ màu xanh và thuốc màu trắng. Cáu kỉnh quay trở lại hiệu thuốc và mỉa mai "vỉ em vẹ chỉ 3k, vỉ anh mua 20k". Kệ, con mình chỉ cần hạ sốt, không cần caffeine.
Uống thuốc lúc 12h00, đến 13h30 mẹ điện cho Bacu thì được báo là vẫn chưa hạ sốt. Mẹ như ngồi trên đống lửa. Mẹ điện về nhà hỏi thằng em thì gặp thằng anh. Giọng chú sảng khoái thông báo đã hạ còn 37.5 đỡ mệc nhiều. Mẹ như trút được gánh nặng. Ngồi chờ ở sân bay, mẹ nhắn hỏi thăm chú

 

Có lần chú bảo mẹ, mỗi lần bị sốt, dù có mệt đến mấy thì thứ duy nhất chú có thể ăn là đùi gà mua ở quán dì B. Mẹ dặn Bacu khi đi làm thì mang đi theo cái hộp, gọi dì B order trước, đến khi đi làm về thì tới lấy khỏi chờ.
Ba đón mẹ vô nhà, thấy anh đang ngồi coi tivi, nhẹ hết cả người.
Chú em kể: từ sáng đến chiều, chú pha cho anh cả thảy 5ly nước chanh. Sáng trưa 1 ly và chiều 2 ly. Buổi sáng, anh thích ăn mì tương đen, chú nấu bưng đến tận giường. Ba kể, thằng em xoắn xuýt chăm thằng anh từng ly từng tí. Mẹ về thấy còn cả cái xô nằm cạnh giường. Cái xô này ở trên tầng, chú chạy lên lấy vì mỗi lần anh Hai sốt, anh luôn cảm thấy buồn nôn.
Tối, mẹ thừa cơ ngủ chúng với 2 chú với lý do, mẹ chăm anh. Chỉ biết là chăm mô không biết, mẹ nằm xuống ngủ lúc mô không biết.
Sáng hôm sau, mẹ đang băn khoăn không biết nên như thế nào vì đã đến giờ đi làm thì chú em ngái ngủ trấn an "mẹ cứ đi làm đi, anh Hai để đó con lo". Mẹ nghe xong thì người nhũn ra vì hạnh phúc. Mẹ trêu anh Hai "con là người anh may mắn nhất trần đời khi có thằng em đáng yêu như ri nghe". Anh cười sung sướng rồi thò tay ôm cái pụn péo của em. Vì cái pụn này mà tối hôm trước, anh phải chạy đi tắm thật nhanh để khi vừa bước ra khỏi nhà tắm thì gọi to "Ú ơi, anh tắm xong dồi, hếc dích dích dồi, giờ mước mác dồi, cho anh ôm tí mau". (Chả là chú đòi ôm em sau khi đi đá bóng về nhưng người rít ráy, em không cho nên phải đi tắm).

Hiếm khi chụp ảnh mà thằng em để mặt bình thường. 

Mẹ giơ máy lên, 2 chú trùm chăn lại che mặt không cho mẹ chụp.